Dolby Atmos luidsprekers plaatsen en aansluiten op een receiver (2024)

Een tijd geleden hebben we al eens uitgebreid stilgestaan bij wat Dolby Atmos precies is, maar nu we zelf bezig zijn met het inrichten van een thuisbioscoop met Dolby Atmos gaan we wat dieper in op de luidsprekeropstelling, de receiver en het aansluiten van je luidsprekers.

Wat is Dolby Atmos?

Dolby Atmos is simpel gezegd een manier/standaard om de surround-ervaring nog indrukwekkender te maken. Het belangrijkste kenmerk van Dolby Atmos zijn de surround-effecten die boven de luisterpositie plaatsvinden. Hierdoor wordt bijvoorbeeld het vallen van regen op een dak of een overvliegend vliegtuig realistischer weergegeven en wordt je als luisteraar in de actie ondergedompeld.

De luidsprekeropstelling

Dolby Atmos is enerzijds een techniek/standaard waarbij audio-objecten zich vrij in de ruimte kunnen bewegen (je hebt niet meer het gevoel dat een geluid uit een specifieke speaker komt met zit middenin het geluid, het omringt je) en anderzijds een luidsprekeropstelling waarbij speakers die zich aan het plafond bevinden een belangrijke rol spelen.

De luidsprekeropstelling wordt bij Dolby Atmos anders aangeduid dan we gewend zijn. We kennen de 5.1-opstelling of de 7.1-opstelling wel maar met Dolby Atmos komen daar extra speakers bij. Deze ‘hoogte’ speakers worden weergegeven als 7.1.4 of 5.1.2. In het eerste geval heb je vier hoogtespeakers (twee voor en twee achter) en in het tweede geval heb je twee hoogtespeakers voor of in het midden van de ruimte. Er zijn heel wat verschillende mogelijkheden, variërend van 5.1.2 tot 9.1.2 en zelfs 11.2.4. Wij hebben een aantal jaar geleden een thuisbioscoop ontworpen en in elkaar gezet en destijds gekozen voor een 7.1.4-opstelling, wat er uitziet als in onderstaand voorbeeld.

Niet elkeruimte is echter perfect voor een Dolby Atmos-opstelling, laat staan zo perfect als de vierkante box in bovenstaande afbeelding. Er zijn wat richtlijnen waar je jezelf aan kunt houden bij het plaatsen van de speakers. Op de website van Dolby vind je deze richtlijnen, onder meer over de hoogte en de hoek van de luidsprekers.

De luidsprekers

De beste manier om Dolby Atmos in de huiskamer in te zetten is om speakers boven de luisterpositie, in/tegen het plafond dus, te plaatsen. Hiervoor kun je alle soorten speakers gebruiken, zelfs de speakers die je al in je 5.1-kanaals of 7.1-kanaals opstelling hebt staan. De luidsprekers hoeven niks speciaals te kunnen. Maar, als je speakers gaat inbouwen, in de muur of het plafond, dan is het wel aan te raden hier speciale inbouwspeakers voor te nemen.

Je kunt tegenwoordig echter ook gaan voor zogenaamde Dolby Atmos add-on-modules voor luidsprekers. Deze worden bovenop de luidsprekers aan de voorzijde en/of achterzijde geplaatst en maken gebruik van weerkaatsingen via het plafond om het Atmos-effect te creëren. Let wel; dit is een oplossing voor wanneer plaatsing in of tegen het plafond (of de muur) geen optie is.

Receiver met Dolby Atmos

Voor dit alles is wel een receiver/versterker nodig die de Dolby Atmos audiotrack kan decoderen en vervolgens naar de verschillende speakers kan sturen. Allereerst kijk je naar de opstelling die je wilt gebruiken. Elk kanaal in de opstelling heeft namelijk een eigen versterker nodig. Ga je voor een 5.1.2-kanaals opstelling dan heb je 7 versterkers voor de speakers en een aansluiting voor de subwoofer nodig. Ga je voor een 7.1.4-kanaals opstelling dan heb je 11 versterkte kanalen en een kanaal voor de subwoofer nodig. Vervolgens kun je kijken naar receivers die ondersteuning voor Dolby Atmos bieden (nagenoeg elk nieuw model vandaag de dag). Ga voor een receiver die het aantal kanalen dat je wilt aansluiten kan aansturen/versterken. De meeste receivers met Dolby Atmos kunnen zeven, negen of elf kanalen aansturen. En er zijn zelfs receivers die nog een stap verder gaan. Maar, je kunt een receiver met ondersteuning voor 7 kanalen ook zelf uitbreiden. De receivers die zeven of negen kanalen kunnen aansturen geven namelijk vaak ook aan een 7.1.4 (of 11-kanaals) opstelling te ondersteunen. Dit kan door negen kanalen op de luidsprekeraansluitingen aan te sluiten en vervolgens twee kanalen via een externe versterker (stereoversterker) aan te sluiten.

In ons geval zijn de frontluidsprekers, de center, de surround back luidsprekers, de surround luidsprekers en de front top luidsprekers direct op de receiver aangesloten. De rear top luidsprekers (hoogtespeakers voor achterin de kamer) zijn op een stereoversterker van Denon aangesloten. Deze versterker is middels een cinchkabel (rood/wit) aangesloten op de pre-out uitgang voor de Height2-kanalen op de receiver. In de handleiding van de receiver die je kiest staat vaak precies omschreven hoe je deze opstelling kunt verwezenlijken en welke aansluitingen je moet gebruiken.

Onze opstelling

Zoals hierboven al aangegeven is niet elke ruimte ideaal en onze ruimte is qua vorm al direct één van de lastigste klussen. We hebben namelijk de zolder ingericht als Dolby Atmos thuisbioscoop en door het schuine dak was een simpele plaatsing van de speakers aan het plafond geen optie. Na veel testen en meten hebben we toch een (voor deze kamer) ideale opstelling kunnen bereiken, zoals in onderstaande foto’s te zien is. De twee hoogtespeakers voor de achterzijde hangen dichtbij de luisterpositie maar komen door de akoestische aanpassingen over alsof ze hoger in de ruimte hangen. De hoogtespeakers aan de voorzijde hangen wel op de juiste hoogte en zijn iets naar beneden gedraaid om de luisterpositie perfect te bereiken. Het schuine dak werkt daarbij ook in ons voordeel aangezien hierdoor de akoestiek vrij neutraal was om te beginnen.

Conclusie

De Dolby Atmos-opstelling die je in jouw huiskamer kunt gebruikenis afhankelijk van wat je receiver of versterker biedt en natuurlijk wat de mogelijkheden van speakers in de ruimte zijn. Aan elke ruimte is wel een mouw te passen, en met wat test- en meetwerk kun je ook dan de ideale Atmos-opstelling creëren.

Lees meer over je kamer inrichten als thuisbioscoop. Neem onzetips en advies-sectiedoor voor meer tips over receivers en luidsprekers.